در زیر به برخی آزمون های مهارتی چند رشته ی ورزشی اشاره شده است که بیشتر جنبه ی آشنایی داشته و دانشجویان عزیز می توانند برای کسب اطلاع بیشتر به کتاب های سنجش در تربیت بدنی و کتاب های تخصصی رشته های مذکور مراجعه نمایند.

الف) آزمون های مهارتی والیبال

1. آزمون والیبال بردی
2. آزمون والیبال راسل – لانگ
3. آزمون والیبال فرنچ – کوپر

ب) آزمون های مهارتی بسکتبال

1. آزمون لایلیچ
2. آزمون پاس توپ بسکتبال

ج) آزمون های بدمینتون

1. آزمون سرویس کوتاه فرانسوی
2. آزمون سرویس بلند پول
3. آزمون ضربه فورهند پول

د) آزمون های مهارتی فوتبال

1. آزمون دریبلینگ
2. آزمون پاس
3. آزمون کنترل

ه) آزمون های مهارتی تنیس

1. آزمون سرعت سرویس هوئیت
2. آزمون دقت سرویس هوئیت

عبارت است از توانایی دستگاه گردش خون و تنفس برای هماهنگی با فعالیت مورد نظر و برگشت سریع به حالت اولیه.

ارزیابی آمادگی قلبی تنفسی

بهترین و دقیق ترین عامل مورد اندازه گیری در این نوع آمادگی برآورد حداکثر اکسیژن مصرفی یا Vo₂max است. Vo₂max: بیشترین مقدار اکسیژنی است که در خلال اجرای حداکثر فعالیت بدنی تا حد واماندگی مصرف می شود. حداکثر اکسیژن مصرفی معمولا براساس میلی لیتر اکسیژن به ازا هر کیلوگرم از وزن بدن (m.kg ^-1 .min ^-1) در دقیقه بیان می شود. حداکثر اکسیژن مصرفی را یا بدون فعالیت بدنی یا با فعالیت بدنی سنجش می کنند. در حالت دوم برای سنجش از روش مستقیم و روش غیر مستقیم بهره گرفته می شود. در روش غیرمستقیم سنجش حداکثر اکسیژن مصرفی با آزمون های بیشینه و زیر بیشینه انجام می شود. از جمله آزمون های بیشینه ی مورد استفاده می توان به آزمون های بروس و بالک و از آزمون های زیر بیشینه می توان به آزمون های پله ( هاروارد، سلون، کویین و آستراند) و آزمون های میدانی نظیر کوپر ۵۴۰ متر و … اشاره کرد.

سرعت

سرعت به زمان نسبی طی شده به انجام کار اطلاق می شود.از دیدگاه فزیکی سرعت عبارتست از مسافت طی شده در حداقل در واحد زمان .سرعت شامل سرعت عمومی است که در نظر گرفتن سرعت برای کل بدن است و سرعت عضوی سرعت یک عضو خاص مد نظر است.سرعت با تعداد تارهای تند انقباض در بدن یک ورزشکار رابطه مستقیم دارد.

سرعت دارای دو بخش است ۱٫ زمان واکنش: فاصله زمانی میان دریافت محرک تا آغاز حرکت است. محرک ها معمولا به صورت دیداری یا شنیداری می باشند مثلا صدای تپانچه در دو میدانی. ۲٫ زمان حرکت: فاصله زمانی از آغاز حرکت تا پایان حرکت است. در اندازه گیری سرعت معمولا به دو مورد شتاب و حداکثر سرعت توجه می شود.

سنجش سرعت

از جمله آزمون های معمول برای سنجش سرعت عمومی بدن دوی سرعت ۶۰ متر می باشد. برای اندازه گیری سرعت اعضای بدن از زمان سنج یا روش سینماتوگرافی استفاده می شود.

چابکی

توانایی تغییر سریع سرعت و مسیر حرکت با حفظ تعادل و درک موقعیت را چابکی می گویند. چابکی به قدرت، استقامت، سرعت، تعادل و مهارت بستگی دارد.

چابکی به دو صورت عمومی و ویژه سنجش می شود. چابکی عمومی به اجرای حرکات و فعالیت های ورزشی اختصاص دارد مانند فوتبالیستی که باید توپ را به صورت زیگزاگ از بین موانع حرکت دهد.چابکی ویژه به اجرای حرکات سریع یک عضو از بدن اختصاص دارد مانند حرکات سریع دست یک بازیکن بدمینتون.

اندازه گیری چابکی

آزمون هایی چون آزمون تی، ایلینویز و… این فرصت را به مربیان میدهند تا با دقت نسبتا بالا چابکی را سنجش کنند.

تعادل

توانایی حفظ پایداری بدن را تعادل می گویند

انواع تعادل

1. تعادل ایستا: توانایی حفظ پایداری در حالت ثابت است.
2. تعادل پویا: توانایی حفظ پایداری در حال حرکت است.

اندازه گیری تعادل

برای اندازه گیری این شاخصه هم از آزمون های آزمایشگاهی و هم میدانی می توان استفاده کرد. در آزمایشگاه ها از سکوی توازن برای اندازه گیری تعادل استفاده می شود.

برای سنجش تعادل ایستا از آزمون ایستادن روی یک پا (ایستادن لک لک ) استفاده می شود و واحد آن ثانیه است. برای اندازه گیری تعادل پویا می توان از آزمون راه رفتن بر روی میله ی موازنه استفاده کرد.

ورزشکارانی که به ورزش حرفه‌ای روی می‌آورند و به ‌ویژه در زمینه ورزش بدنسازی فعالیت می‌کنند یا در ورزش‌هایی مانند وزنه‌برداری مشغول‌اند، بر این باورند که حتما” باید مکمل غذایی (ورزشی) مصرف کنند چون در حال عضله‌سازی‌اند . معمولا” مکمل های ورزشی در تقسیم‌بندی تغذیه ای ورزشی زیر قرار می گیرند:

1. مکمل‌هایی که انرژی‌زا هستند (با دوپینگ و مواد نیروزا اشتباه نشود).
2. مکمل‌هایی که برای رفع خستگی به کار می‌روند.
3. مکمل‌هایی که برای افزایش حجم عضله و برای افزایش وزن به کار می‌روند.
4. مکمل‌های ویتامینی که برای تامین نیاز افزایش یافته ورزشکاران خاصی به انواع ویتامین‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

متاسفانه ورزشکاران ما فقط مکمل‌های پروتئینی و مواد نیروزا را بیشتر می‌شناسند و به فکر افزایش حجم عضله در کمترین زمان ممکن هستند. بسیاری از مکمل‌هایی که از مجاری غیرقانونی و نامعتبر تهیه شوند ممکن است آلوده به مواد هورمونی باشند و در قبال مواد مغذی اندکی که به بدن می‌رسانند، با ورود مواد آلوده به هورمون‌های آنابولیزان به بدن باعث افزایش کاذب حجم عضله ‌شوند. بنابراین در هنگام تهیه مکمل‌ها باید به برچسب روی آن  و برچسب اصالت آن و اطمینان از معتبر بودن و تایید فدراسیون پزشکی ورزشی و وزارت بهداشت توجه کنیم.

مکمل‌های پروتئینی و میزان مصرف

مصرف پروتئین در افراد معمولا” غیرورزشکار تا حداکثر ۸/۰ گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن است. مثلا” برای مرد یا زن ۷۰ کیلوگرمی، حدود ۵۰ تا ۶۰ گرم پروتئین روزانه مورد نیازاست. برای افرادی که به صورت آماتوری به ورزش می‌پردازند در نوع استقامتی، ۱ تا ۲/۱ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن و در نوع قدرتی ۲/۱ تا ۳/۱ گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن پروتئین مورد نیاز است.

برای افراد ورزشکار حرفه‌ای که در ورزش‌های استقامتی مشغول فعالیت اند، ۴/۱ تا ۵/۱ گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن و برای ورزشکاران قدرتی تا حداکثر دو گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن می‌توان استفاده کرد یعنی یک ورزشکار حرفه‌ای بدنسازی که در طی هفته ۵ تا ۶ روز تمرین نسبتا فشرده دارد و حدود ۵۰۰۰ کیلوکالری در روز انرژی مصرف می‌کند، می‌تواند تا حداکثر ۱۴۰ گرم پروتئین مصرف کند.در صورتی که میزان نیاز به پروتئین روزانه از ۱۱۰ گرم بیشتر شود، می‌توان مقدار اضافه را از مکمل‌های پروتئینی جبران کرد. به یاد داشته باشیم که اگر مقدار پروتئین از میزان خاصی بیشتر شود، تاثیری در افزایش حجم عضله ندارد مگر تمرین برای افزایش حجم، بیشتر باشد.

مکمل برای رفع خستگی

مکمل‌ها فقط برای افزایش حجم عضله نیستند بلکه مکمل‌های نیز وجود دارند که برای رفع خستگی بسیار مفیدند. از این گروه می‌توان به مکمل‌های آرژینین اشاره کرد. مکمل‌هایی وجود دارند که برای تقویت دستگاه ایمنی مفیدند. مکمل‌های حاوی گلوتامین برای این موضوع به کار می‌روند. شاید ورزشکاران زیاد به این موضوع توجه نداشته باشند اما ایمنی بیشتر موجب افزایش کارایی و عملکرد ورزشی می‌شود و زحمات ورزشکار هدر نمی‌رود. درباره مکمل‌های ویتامینی باید به این نکته اشاره کنیم که فعالیت بیشتر، حتما مستلزم مواد مغذی بیشتر مانند ویتامین‌هاست اما در مورد ویتامین‌هایی مانند ویتامین C، در صورت مصرف بسیار بیشتر از مقدار توصیه شده برای ورزشکاران، به همین مقدار افزایش یافته عادت می‌شود و در صورتی که به مقدار کمتر از معمول مصرف شود، ورزشکار به رغم مصرفی بیشتر از مقدار توصیه شده برای افراد عادی به کمبود این ویتامین دچار می‌شود.

تحقیقات، محدود است

خوب است بدانیم که تاثیر برخی از مکمل ها به اثبات نرسیده است و هیاهوی تبلیغاتی که در گرداگرد آنها وجود دارد، صرفا” به علت چند تحقیق محدود در جمعیت های کم و در برخی موارد با بودجه تحقیقاتی حمایتی از سوی شرکت های تولیدکننده این مکمل ها انجام می پذیرد. مثال این مورد، مکمل Q10 است.

این مکمل به مقدار زیادی در بازار مصرف وجود دارد و تبلیغات زیادی در مورد آن صورت می گیرد، در حالی که هنوز تحقیقات جامعی درباره آن صورت نگرفته است. به هر حال متوجه تاثیر روانی مکمل ها هم باشید. مکمل های ورزشی هم مانند داروها ممکن است آثار روانی داشته باشند و مربیان ناآگاه ورزشکاران در کنار تجویز مکمل های ورزشی، تمرینات سختی هم به ورزشکار تحمیل می کنند که بدون مکمل هم می توان با چنین تمرینات سختی به نتیجه رسید. یادمان باشد که تحت شرایط طبیعی باید ابتدا از مواد غذایی نیاز خود را برطرف کنیم و مکمل ها را برای موارد کمبود غذایی و یا افزایش کارایی و عملکرد ورزشی خود نگه داریم.

منبع: سایت علم و ورزش

توانایی به کشش واداشتن نسوج اطراف یک مفصل یا حرکت آزادنه یک مفصل در سرتاسر دامنه ی حرکتی خود را انعطاف پذیری می گویند.

انواع انعطاف پذیری

1. انعطاف پذیری ایستا

اندازه گیری کل دامنه حرکتی در مفصل است.

۲ . انعطاف پذیری پویا

سنجش گشتاور یا مقاومت در برابر مفصل است.

اندازه گیری انعطاف پذیری

1. روش های اندازه گیری انعطاف پذیری ایستا

الف) مستقیم

از وسایل ویژه ای به نام گونیامتر و فلکسومتر استفاده می شود.فلکسومتر لیتون گونیای ویژه ای است که قادر است دامنه ی حرکتی را در ۳۰ حرکت مختلف اندازه گیری کند.

ب) غیر مستقیم

از آزمون های میدانی برای این هدف استفاده می شود. مهمترین آن ها آزمون Sit and Reach یا رساندن دست در حالت نشسته است. از جمله ضعف های بزرگ این آزمون این است که درازا و پهنای بدن بر روی نتایج تاثیر گذار است.

توان کار انجام شده در واحد زمان است. توانائی انجام پرش، دوی سرعت، پرتاب وزنه و پرتاب نیزه از نمونه های تبدیل انرژی به توان هستند. ظرفیت بهبود توان، عامل اصلی در سطح قهرمانی به حساب می آید. توان به دو عامل سرعت و قدرت بستگی دارد.

اندازه گیری توان

1. وسایل الکترومکانیکی ( دستگاه ایزوکینتیک)
2. آزمون های میدانی ( پرش جفت، پرش عمودی و پرتاب توپ مدیسن بال یا سافت بال)

آزمون ها

با نوجه به اینکه توان با سوخت و ساز بی هوازی همراه می باشد به آزمون های آن آزمون های توان بی هوازی نیز گفته می شود.

1. آزمون پرش جفت طول

هدف اندازه گیری توان انفجاری پاهاست.بیشترین مقدار پرش بعد از سه نوبت بر حسب سانتی متر برای آزمودنی ثبت می شود.

1. آزمون پرش عمودی یا سارجنت

هدف اندازه گیری توان انفجاری بازکننده ی پاهاست.

1. نمودار لوئیز

در نمودار لوئیز توان بی هوازی افراد با توجه به وزن شان محاسبه می شود که این نشان دهنده ی مزیت این روش نسبت به پرش سارجنت است.

1. آزمون مارگاریاکالامن

این آزمون نیز توان را سنجش می کند در صورت عدم وجود امکانات آزمون مارگاریاکالامن می توان از دوی سرعت ۵۰ یارد ( ۴۵ متر) به جای آن استفاده کرد.

قدرت

بیشترین نیرویی است که در برابر مقاومت معینی برای یک بار اعمال می شود.

انواع قدرت

1. قدرت ایستا یا ایزومتریک

انقباض های عضلانی در برابر مقاومت ثابت و غیر قابل حرکت است و در حالی که تنش عضله گسترش می یابد، تغییری در طول آن ظاهر نمی شود.

1. قدرت پویا یا ایزوتونیک

انقباض هایی هستند که طول عضله هنگام بلند کردن جسم ثابتی تغییر می کند. قدرت پویا دارای دو بخش زیر است.

الف) درون گرا ( کنسنتریک): عضله هنگام انقباض کوتاه می شود.

ب) برون گرا ( اکسنتریک ): بر طول عضله هنگام انقباض افزوده می شود

1. قدرت ایزوکینتیک

ترکیب انقباض های ایزومتریک و ایزوتونیک است زیرا هم شامل بیشترین تلاش در تمام زوایای مفصلی (مانند ایزومتریک) است هم در سراسر دامنه حرکت مفصل صورت می گیرد ( مانند ایزوتونیک).

اندازه گیری قدرت

قدرت و استقامت عضلانی را به صورت ایستا با دینامومتر و گابل تنسیومتر و به صورت پویا با بلند کردن وزنه و یا حرکات نرمشی و به صورت ایزوکینتیک به وسیله دستگاه های الکترومکانیکی و هیدرولیک مانند دستگاه بدنسازی سایبکس می توان اندازه گیری کرد.

دینامومتر

برای اندازه گیری قدرت ایستا ( ایزومتریک ) به کار می رود. دو نوع دینامومتر وجود دارد

1. دینامومتر مخصوص اندازه گیری قدرت عضلات دست
2. دینامومتر مخصوص اندازه گیری قدرت پاها، شانه، سینه و پشت

کابل تنسیومتر

برای اندازه گیری قدرت ایستا ( ایزومتریک ) به کار می رود. این روش توسط هریسون کلارک ابداع شد و به وسیله آن می توان ۳۸ گروه عضلانی مختلف را تحت آزمون قرار داد.

اندازه گیری قدرت پویا:

این اندازه گیری آزمون هایی را شامل می شود که در آن طول عضله تغییر می کند و عموما در قالب حرکات نرمشی و حرکات با وزنه انجام می شود. معروف ترین آزمون این روش آزمون یک تکرار بیشینه است.

استقامت عضلانی

استقامت عضلانی عبارتست از انقباض های مکرر و طولانی مدت یک یا گروهی از عضلات .مهمترین آزمون های موجود برای سنجش این شاخصه آزمون های دراز و نشست، بارفیکس و آزمون شنا روی دست می باشد. واحد ارزیابی استقامت عضلانی شمارش تعداد تکرار یا مدت انقباض است. این قابلیت به صورت های ایستا پویا و ایزوکینتیک سنجش می شود.

موارد قابل اندازه گیری در تربیت بدنی

1. موارد مربوط به ورزش های اصلاحی و درمانی
2. مهارت در ورزش
3. موارد مربوط به روانشاسی ورزشی
4. موارد مربوط به فیزیولوژی، تغذیه و طب ورزشی
5. موارد مربوط به بیومکانیک ورزشی

تربیت بدنی

شاخه ای از تعلیم و تربیت است که با حرکات و فعالیت های بدنی به رشد و شکوفایی استعدادهای بالقوه ی افراد می پردازد و بخش مهمی از این فعالیت ها در چارچوب آمادگی جسمانی می کنجد.

مفهوم آمادگی جسمانی

سافریت آمادگی جسمانی را به دو بخش مستقل مرتبط با تندرستی و مرتبط با اجرای ورزشی تقسیم بندی نمود.این تقسیم بندی به همراه آزمون های مربوط در جدول زیر ارائه شده است.

 برخی پژوهشگران آمادگی عمومی بدن را به دو بخش آمادگی جسمانی و آمادگی حرکتی تقسیم می کنند. منظور از آمادگی جسمانی آن دسته از توانایی های پایه و بنیادی انسان است که به خودی خود وجود داشته و آموزش پذیر نیستند ولی در اثر تمرین پیشرفت می کنند مانند: قدرت، استقامت و انعطاف پذیری.

آمادگی حرکتی نیز به توانایی هایی اطلاق می شود که در اثر آموزش به وجود می آیند، اکتسابی هستند و به وسیله ی تمرین بهبود پیدا می کنند. مانند توان، سرعت و چابکی.

از نظر برایان شارکی آمادگی جسمانی دارای دو بخش آمادگی عضلانی و آمادگی انرژی است. اما آمادگی جسمانی بر اساس دیدگاه دکتر مهر علی همتی نژاد و دکتر فرهاد رحمانی نیا به عوامل زیر تقسیم می شود.

1. قدرت
2. استقامت عضلانی
3. توان
4. انعطاف پذیری
5. تعادل
6. چابکی
7. سرعت
8. آمادگی قلبی – تنفسی

اندازه گیری موارد مربوط به ورزش های اصلاحی و درمانی

این شاخه از علوم تربیت بدنی به شناسایی، آموزش، پیشگیری و اصلاح ناهنجاری های جسمانی می پردازد. مهمترین بخش کار کسب اطلاعات مناسب از وضعیت فرد است. برای این کار می توان از روش های زیر استفاده کرد.

1. مشاهده ی فرد از نمای پشت، جلو و پهلو و بررسی حرکات بدن.
2. بررسی وضعیت طبیعی مفاصل و اندام ها
3. روش ترسیم نقش پا با استفاده از پودر تالک و سایر پودرهای بهداشتی
4. بررسی وضعیت کفش و مشاهده ی سائیدگی آن

ارزشیابی مهارت در ورزش

دو نوع آزمون مهارت وجود دارد

1. آزمون های مهارت ساخت مربی

توسط مربیان به کمک وسایل در دسترس ساخته می شود تا عملکرد ورزشکاران مورد ارزیابی قرار گیرد.

1. آزمون مهارت استاندارد

در هر رشته ورزشی بر اساس نوع مهارت چندین آزمون استاندارد وجود دارد مثلا آزمون سرویس در والیبال.

اندازه گیری موارد مربوط به روانشاسی ورزشی

دانش روانشناسی ورزش به حیطه های مستقلی تقسیم می شود:

الف) رشد و تکامل حرکتی

ب) کنترل و یادگیری حرکتی

ج) روانشناسی اجتماعی و شخصیت

اندازه گیری موارد مربوط به بیومکانیک ورزشی

بیومکانیک شاخه ای از تربیت بدنی است که به مطالعه اصول فیزیک در حرکات و فعالیت های بدنی انسان و همچنین وسایل ورزشی می پردازد. اندازه گیری های موجود در این شاخه از تربیت بدنی دو حوزه را در بر می گیرد که عبارتند از:

1. حوزه اول دارای ماهیت بیولوژیکی است و عواملی چون اعمال نیرو بر استخوان ها، انقباض های عضلانی و نقش اهرمی استخوان ها را مورد مطالعه قرار می دهد.
2. حوزه ی دوم به مکانیک مربوط می شود که خود شامل دوبخش است

الف) استاتیک

عوامل مربوط به دستگاه های ساکن و حرکت یکنواخت را بررسی می کند(مرکز ثقل و حالت های تعادلی).

ب) دینامیک

این بخش به بررسی عوامل مربوط به دستگاه های متحرک می پردازد و در بر گیرنده ی دو رویکرد است

1. سینماتیک

به بررسی عوامل زمانی و فضایی مانند سرعت و شتاب در حرکت می پردازد

1. سینتیک

به بررسی عواملی که روی یک دستگاه عمل می کند مانند: نیروی ثقل و نیروی عضلات می پردازد.